Tarihte Bugün - 5 Haziran

5 Haziran, Miladi takvime göre yılın 156. (artık yıllarda 157.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 209 gün vardır.

Olaylar

1851 - Amerikalı yazar Harriet Beecher Stowe'un kölelik karşıtı romanı Tom Amca'nın Kulübesi (Life Among the Lowly) bir gazetede tefrika edilmeye başlandı.

1923 - Şile'de Rum Değirmenlik Mahallesinde çıkan yangında yaklaşık 550 Rum (çoğu terk edilmiş), 200 İslam hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı.

1924 - Ali Haydar Bey (Yuluğ) Ankara şehreminliğine atandı.

1924 - Silifke'de cumhuriyet aleyhine vaaz verdiği için Hoca Askerî idama mahkûm edildi.

1926 - Birleşik Krallık, Türkiye, ve Irak arasında Ankara Antlaşması imzalandı. Türkiye, Musul petrollerinin gelirinden 25 yıl süreyle yüzde 10 pay almayı kabul etti ve Musul'daki haklarından vazgeçti. Fakat daha sonra, 500 bin sterlin karşılığında bu haktan da vazgeçildi.

1936 - "Maliye Bakanlığı Kuruluş Kanunu" çıkarıldı.

1941 - Ankara'da I. Coğrafya Kongresi toplandı.

1943 - Sivas Çimento Fabrikası üretime başladı. Fabrikada yılda 90 bin ton çimento üretileceği açıklandı.

1946 - Tek dereceli milletvekili seçim kanunu kabul edildi. Sınıf esasına dayalı parti kurmaya izin vermek amacıyla Cemiyetler Kanunu'nda değişiklikler yapıldı.

1947 - Marshall Planı: Harvard Üniversitesi'nde verdiği bir konuşmada, Amerika Birleşik Devletleri Devlet Bakanı George Marshall, savaş sonrası Avrupa'ya destek için çağrıda bulundu.

1953 - Adapazarı Şeker Fabrikası kuruldu. Fabrikanın bölgede üretilen pancarı işleyerek şeker üreteceği açıklandı.

1956 - Elvis Presley yeni şarkısı "Hound Dog"u televizyonda The Milton Berle Show'da tanıttı, Show sırasında yaptığı kışkırtıcı kalça hareketleri o devirde seyirciler tarafından müstehcen bulundu.

1957 - Gülhane Askerî Tıp Akademisi teşkilatlandırıldı.

1963 - Birleşik Krallık Savaş Bakanı John Profumo karıştığı bir seks skandalı yüzünden görevinden istifa etmek zorunda kaldı. (Profumo Skandalı)

1964 - Hükümetin Kıbrıs'a müdahale kararı üzerine, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Johnson, İnönü'ye, müdahalede ABD yardımına ait silahların kullanılamayacağını belirten ve Türkiye tarihine "Johnson Mektubu" olarak geçen bir mektup gönderdi.

1966 - Ortaca Olayları olarak bilinen olaylar başladı, Muğla'nın Ortaca ilçesinde Alevilere yönelik tecavüz, gasp ve saldırı olayları gerçekleştirildi.

1966 - 52 sandalyelik Kısmi Senato seçimleri yapıldı.

1967 - İsrail ile Arap ülkeleri arasında; tarihe "Altı Gün Savaşı" diye geçen çatışmalar başladı. Çatışmalar sonrasında, kendi topraklarından daha fazla toprak elde eden İsrail, Gazze Şeridi'ni, Beytüllahim ve Hebron kentlerini, Batı Şeria'yı ve Golan Tepeleri'ni ele geçirdi.

1975 - Süveyş Kanalı, Altı Gün Savaşı'nın ardından, 8 yıl sonra uluslararası deniz trafiğine açıldı.

1976 - ABD'de Idaho eyaletinde bulunan "Teton Barajı" çöktü.

1977 - Ev kullanımına uygun ilk pratik kişisel bilgisayar olan Apple II satışa sunuldu.

1981 - Genel ahlak kurallarını bozduğu gerekçesiyle eşcinsellerin sahneye çıkması başta İstanbul olmak üzere bazı valiliklerce yasaklandı.

1981 - ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nin yayımladığı haftalık bir tıbbi dergide, Kaliforniya'nın Los Angeles şehrinde 5 kişide, sadece bağışıklık sistemleri zayıflamış hastalarda görülen zatürreenin az rastlanan bir formuna rastlandığı bildirildi. Bu hastalar ilk onaylanmış AIDS vak'aları olarak tarihe geçti.

1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 47 ve 48. idamları: 7 Eylül 1979'da Manisa Turgutlu'da fırın basıp 4 sol görüşlü fırıncıyı öldüren sağ görüşlü militanlar Halil Esendağ ve Selçuk Duracık, idam edildi.

Doğumlar

1656 - Joseph Pitton de Tournefort, Fransız doğabilimci (ö. 1708)

1799 - Aleksey Lvov, Rus besteci (ö. 1870)

1819 - John Couch Adams, İngiliz astronom (ö. 1892)

1878 - Panço Villa, Meksikalı devrimci (ö. 1923)

1883 - John Maynard Keynes, Britanyalı ekonomist (ö. 1946)

1898 - Federico Garcia Lorca, İspanyol şair (ö. 1936)

1900 - Dennis Gabor, Macar asıllı İngiliz fizikçi, elektrik mühendisi, mucit ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1979)

1928 - Tony Richardson, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1991)

1931 - Jacques Demy, Fransız sinema yönetmeni (ö. 1990)

1932 - Christy Brown, İrlandalı yazar ve ressam (ö. 1981)

1932 - Yekta Güngör Özden, Türk hukukçu, yazar ve şair

1933 - William Kahan, Kanadalı matematikçi ve bilgisayar bilimcisi

1939 - Joe Clark, Kanadalı iş adamı ve siyasetçi

1941 - Ergün Aybars, Türk tarihçi ve akademisyen

1941 - Martha Argerich, Arjantinli konser piyanisti

1944 - Whitfield Diffie, Amerikalı şifrebilimci

1946 - Coşkun Göğen (Tecavüzcü Coşkun), Türk oyuncu

1946 - Stefania Sandrelli, İtalyan oyuncu

1947 - Laurie Anderson, Amerikalı avangart sanatçısı, besteci, müzisyen ve film yönetmeni

1949 - Ken Follett, tarihsel ve gerilim türü romanlar yazan Galli yazar

1952 - Nicko McBrain, İngiliz şarkıcı

1954 - Haluk Bilginer, Türk oyuncu ve yönetmen

1956 - Enis Berberoğlu, Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi

1958 - Ahmed Abdallah Mohamed Sambi, Komorlu siyasetçi

1960 - Kerem Alışık, Türk oyuncu

1960 - Leslie Hendrix, Amerikalı oyuncu

1962 - Astrid, Kral II. Albert ve Kraliçe Paola'nın ikinci çocuğu ve tek kızı, ve şu anki Belçika hükümdarı Kral Philippe'in kardeşi

1964 - Rick Riordan, Amerikalı Frantastik yazarı

1966 - Aydoğan Aydın, Türk asker (ö. 2017)

1967 - Ron Livingston, Amerikalı film ve dizi oyuncusu

1968 - Şebnem Sönmez, Türk oyuncu

1969 - Çiçek Dilligil, Türk oyuncu

1970 - Koji Noguchi, Japon eski millî futbolcu

1971 - Mark Wahlberg, Amerikalı oyuncu, müzisyen ve televizyon yapımcısı

1971 - Susan Lynch, Kuzey İrlandalı oyuncu

1977 - Liza Weil, Amerikalı aktris

1978 - Fernando Meira, Portekizli eski futbolcu

1978 - Nick Kroll, Amerikalı oyuncu, komedyen, ve seslendirme sanatçısı

1979 - David Bisbal, İspanyol şarkıcı

1979 - Pete Wentz, Fall Out Boy grubunun basçısı ve söz yazarı

1981 - Serhat Akın, Türk futbolcu

1982 - Achille Emana, Kamerunlu futbolcu

1982 - Zvjezdan Misimović, Boşnak futbolcu

1984 - Yusuf Güney, Türk şarkıcı

1985 - Jeremy Abbott, Amerikalı buz patenci

1986 - Bárbara de Regil, Meksikalı oyuncu

1987 - Marcus Thornton, Amerikalı profesyonel basketbolcu

1988 - Austin Daye, Amerikalı profesyonel basketbolcu

1989 - Ed Davis, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu

1989 - Gilberto Oliveira Souza Júnior, Brezilyalı futbolcu

1989 - Khaleem Hyland, Trinidad ve Tobagolu millî futbolcu

1989 - Léo Schwechlen, Fransız futbolcu

1989 - Yiğit Gökoğlan, Türk futbolcu

1990 - Ben Rienstra, Hollandalı futbolcu

1990 - DJ Mustard, Amerikalı müzik yapımcısı ve DJ

1990 - Junior Hoilett, Kanadalı millî futbolcu

1990 - Masato Kudo, Japon futbolcu

1990 - Matthias Ostrzolek, Polonya asıllı Alman futbolcu

1990 - Polina Rahimova, Azeri voleybolcu

1990 - Sekou Oliseh, Liberyalı futbolcu

1991 - Lisa Schmidla, Alman kürekçi

1991 - Martin Braithwaite, Guyana asıllı Danimarkalı millî futbolcu

1992 - Emily Seebohm, Avustralyalı yüzücü

1992 - Joazhiño Arroe, Perulu futbolcu

1992 - Yago Pikachu, Brezilyalı futbolcu

1993 - Cándido Ramírez, Meksikalı futbolcu

1993 - Erdal Akdarı, Türk futbolcu

1993 - Maria Thorisdottir, Norveçli millî futbolcu

1995 - Troye Sivan, Güney Afrika doğumlu Avustralyalı oyuncu, şarkıcı, söz yazarı ve eski YouTuber

1996 - Marcão, Brezilyalı stoper

1997 - Henry Onyekuru, Nijeryalı millî futbolcu

1997 - Kieran Tierney, İskoç futbolcu

1998 - Fabian Benko, Alman futbolcu

1998 - Yuliya Lipnitskaia, Rus artistik buz pateni sporcusu

2000 - Pierre Kalulu, Fransız futbolcu

Ölümler

1017 - Sanjō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 67. imparatoru (d. 976)

1316 - X. Louis, Fransa kralı (d. 1289)

1615 - Toyotomi Hideyori, Sengoku döneminde yaşamış Japon samuray (d. 1593)

1816 - Giovanni Paisiello, İtalyan besteci (d. 1741)

1826 - Carl Maria von Weber, Alman besteci (d. 1786)

1832 - Kaʻahumanu, Hawaii Krallığı'nda konsort kraliçe (d. 1768)

1897 - Teodor Kasap, Rum kökenli Osmanlı gazeteci, yazar ve çevirmen (d. 1835)

1900 - Stephen Crane, Amerikalı yazar (d. 1871)

1910 - O. Henry, Amerikalı öykü yazarı (d. 1862)

1921 - Georges Feydeau, Fransız oyun yazarı (d. 1862)

1944 - Riccardo Zandonai, İtalyan opera ve klasik batı müziği eserleri bestecisi ve müzik eğitimcisi (d. 1883)

1958 - Evelyn Ellis, Amerikalı oyuncu (d. 1894)

1965 - Wilhelm, İsveç ve Norveç prensi (d. 1884)

1971 - Cahit Irgat, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1915)

1974 - Hilmi Ziya Ülken, Türk felsefeci ve sosyolog (d. 1901)

1977 - Fevzi el-Kavukçu, Arap asker ve politikacı (d. 1890)

1977 - Luis César Amadori, İtalya-Arjantinli film yönetmeni ve senarist (d. 1902)

1993 - Conway Twitty, Amerikalı şarkıcı (d. 1933)

1983 - Kurt Tank, Alman havacılık mühendisi (d. 1898)

2004 - Necdet Mahfi Ayral, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1908)

2004 - Ronald Reagan, Amerika Birleşik Devletleri'nin 40. Başkanı (d. 1911)

2004 - Zahir Güvemli, Türk yazar, karikatürist ve eleştirmen (d. 1913)

2005 - Susi Nicoletti, Alman-Avusturyalı oyuncu ve balerin (d. 1918)

2009 - Rajeev Motwani, Hindistan doğumlu bilgisayar bilimci (d. 1962)

2010 - Erdoğan Tokatlı, Türk sinema yönetmeni, yazar ve çevirmen (d. 1939)

2011 - Ludo Martens, Belçikalı tarihçi ve komünist politikacı (d. 1946)

2012 - Caroline John, İngiliz oyuncu (d. 1940)

2012 - Ray Bradbury, Amerikalı yazar (d. 1920)

2015 - Sadun Boro, Türk denizci (d. 1928)

2015 - Tarık Aziz, Iraklı siyasetçi ve eski Irak Dışişleri Bakanı (d. 1936)

2016 - Jerome Bruner, Amerikalı psikolog (d. 1915)

2017 - Andy Cunningham, İngiliz oyuncu, kukla sanatçısı ve yazar (d. 1950)

2017 - Cheick Tioté, Fildişi Sahilili millî futbolcu (d. 1986)

2017 - Helen Dunmore, İngiliz kadn şair, romancı ve çocuk öyküleri yazarı (d. 1952)

2017 - Kathryn Stripling Byer, Amerikalı kadın şair ve eğitimci (d. 1944)

2018 - Brian Browne, Kanadalı caz piyanisti ve besteci (d. 1937)

2018 - Daša Drndić, Hırvat kadın yazar ve romancı (d. 1946)

2018 - Feng Ting-kuo, Tayvanlı-Çinli siyasetçi (d. 1950)

2018 - Frank Bresee, Amerikalı radyocu ve tarihçi (d. 1929)

2018 - Jānis Bojārs, Litvan gülle atma sporcusu (d. 1956)

2018 - Kate Spade, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş kadını (d. 1962)

2018 - Pierre Carniti, İtalyan siyasetçi ve sendikacı (d. 1936)

2019 - Dinyar Contractor, Hint oyuncu, komedyen, yönetmen ve yazar (d. 1941)

2019 - Elio Sgreccia, İtalyan biyolog ve Kardinal (d. 1928)

2020 - Carlos Lessa, Brezilyalı ekonomist ve profesör (d. 1936)

2020 - Keiko Itō, Japon haiku şairi (d. 1935)

2022 - Latif Demirci, Türk karikatürist (d. 1961)