Tarihte Bugün - 4 Eylül

4 Eylül, Miladi takvime göre yılın 247. (artık yıllarda 248.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 118 gün vardır.

Olaylar

476 - Batı Roma İmparatorluğu'nun son Hükümdarı Romulus Augustus, kendisini İtalya Kralı olarak ilân eden Germen şefi Odoacer tarafından tahttan indirilince, Batı Roma İmparatorluğu sona erdi.

1521 - İlyaki Kuşatması: Kara Mahmut Reis tarafından gerçekleştirilen kuşatma sonucunda İlyaki adası fethedildi.

1781 - Los Angeles, İspanyollar tarafından bölgeye yerleştirilen insanlarca kuruldu.

1870 - Fransa'da, III. Cumhuriyet ilan edildi.

1885 - Self-servis, ilk defa New York'ta uygulanmaya başlandı.

1886 - Yaklaşık 30 yıl süren savaşlardan sonra, Apaçi lideri Geronimo, Arizona'da teslim oldu.

1888 - George Eastman, Kodak adını ticarileştirdi ve makaralı film kullanan kamerasının patentini aldı.

1919 - Gazi Mustafa Kemal, Sivas Kongresi'ni açtı.

1922 - Türk Kurtuluş Savaşı: Türk Ordusu, Yunan İşgali altındaki Sarıgöl, Buldan ve Bigadiç'i geri aldı.

1932 - Dünya Barış Konferansı Viyana'da toplandı.

1935 - İstanbul telefon şirketi, Hükûmet adına işletilmeye başlandı.

1936 - Birleşik Krallık Hükümdarı VIII. Edward, İstanbul'da Atatürk'ü ziyaret etti.

1939 - Tüm gıda maddelerine ihraç yasağı kondu.

1941 - II. Dünya Savaşı: İlk kez bir ABD gemisi, bir Alman denizaltısının hücumuna uğradı. Geminin adı USS Greer'di.

1944 - Adolf Hitler, Doğu Prusya'daki Rastenburg yakınlarındaki karargahında Japon büyükelçisi Hiroshi Oshima'yı karşıladı.

1944 - II. Dünya Savaşı: Müttefikler, Brüksel ve Anvers'i ele geçirdi.

1950 - Türkiye'de Hasbi Tembeler olarak bilinen Beetle Bailey çizgi dizisi ilk kez çizgi bant olarak yayımlandı.

1956 - Depolama aygıtı olarak manyetik disk kullanan ilk ticari bilgisayar olan "IBM RAMAC 305" tanıtıldı.

1957 - Afroamerikan sivil haklar hareketi: -Little Rock Krizi- Arkansas Valisi, siyahi öğrencilerin Merkez Lisesi'ne kayıt yaptırmalarına engel olabilmek için Ulusal Muhafızlar'ı göreve çağırdı.

1963 - İsviçre Hava Yolları'na ait bir yolcu uçağı, İsviçre'nin Dürrenäsch şehri yakınlarında düştü; 80 kişi öldü.

1964 - Endonezya Hükûmeti, Beatles tarzı saç kesimini yasakladı.

1970 - Erdal İnönü, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Rektörü oldu.

1970 - Şili'de, sosyalist lider Salvador Allende Başkan seçildi.

1971 - Alaska Hava Yolları'na ait Boeing 727 tipi bir yolcu uçağı, Juneau, Alaska yakınlarında düştü: 111 kişi öldü.

1972 - 1972 Yaz Olimpiyatları: Mark Spitz, yüzmede 7. altın madalyasını aldı, böylelikle tek bir Olimpiyat Oyunları'nda, 7 madalya birden alan ilk sporcu olarak rekor kırdı.

1975 - Bülent Ecevit'in seçim otobüsü, Elazığ'da taşlandı; 50 yaralı, 57 gözaltı.

1981 - Millî Güvenlik Konseyi, gözaltı süresinin 90 günden 45 güne inmesini onayladı.

1988 - Bangladeş'te sel: 300 kişi öldü, 20 milyon insan evsiz kaldı.

1989 - Türkiye'nin ilk spor gazetesi Fotospor, yayın hayatına başladı.

1990 - İslam Eleştirmeni, Araştırmacı Yazar Turan Dursun öldürüldü.

1991 - Halkın Emek Partisi (HEP), Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ile anlaşarak seçimlerde iş birliği kararı aldı.

1993 - Demokrasi Partisi (DEP) Milletvekili Mehmet Sincar, Batman'da öldürüldü.

1996 - Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre tarafından Türkiye'ye iade edildi. Çelik, 16 Eylül'de 17 yıl aradan sonra çıkarıldığı Mahkemece tutuklandı.

1996 - Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri (FARC) örgütü militanları, Kolombiya'nın Guaviare bölgesindeki askerî bir kampa saldırdı, üç hafta süren çatışmalarda en az 130 kişi öldü.

1997 - Kudüs'te çarşı merkezinde üç büyük patlamada 7 kişi öldü, 192 kişi yaralandı. Saldırıyı Hamas örgütü üstlendi.

1998 - Google, Stanford'da doktora yapan iki öğrenci; Larry Page ve Sergey Brin tarafından kuruldu.

2008 - Emekli Tümgeneral Osman Pamukoğlu önderliğinde, Hak ve Eşitlik Partisi kuruldu.

Doğumlar

973 - Birûni, Farsi gök bilimci (ö. 1051)

1383 - VIII. Amadeus, Savoy Dükü - V. Felice adıyla son anti-papa olarak bilinir (1439-1449) (ö. 1451)

1563 - Wanli, Ming Hanedanı'nın 13. imparatoru (ö. 1620)

1768 - François-Auguste-René Chateaubriand, Fransız yazar ve diplomat (ö. 1848)

1809 - Juliusz Słowacki, Polonyalı şair (ö. 1849)

1824 - Anton Bruckner, Avusturyalı besteci (ö. 1896)

1850 - Luigi Cadorna, İtalyan general ve mareşal (ö. 1928)

1869 - Karl Seitz, Avusturyalı siyasetçi ve devlet adamı (ö. 1950)

1888 - Oskar Schlemmer, Alman ressam, heykeltıraş, tasarımcı ve Bauhaus okulu koreografı (ö. 1943)

1891

Fridolin von Senger und Etterlin, Alman asker (ö. 1963)

Fritz Todt, Alman mühendis, general ve Todt Örgütü'nün kurucusu (ö. 1942)

1896 - Antonin Artaud, Fransız oyun yazarı, şair ve tiyatro oyuncusu (ö. 1948)

1901 - Ahmet Kutsi Tecer, Türk şair ve oyun yazarı (ö. 1967)

1906 - Max Delbrück, Alman biyolog ve Nobel Tıp veya Fizyoloji Ödülü sahibi (ö. 1981)

1908 - Edward Dmytryk, Amerikalı film yönetmeni (ö. 1999)

1908 - Richard Wright, Afrikalı-Amerikalı öykü, roman ve makale yazarı ve şair (ö. 1960)

1913

Kenzo Tange, Japon mimar (ö. 2005)

Stanford Moore, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1982)

Kenzō Tange, Japon mimar (ö. 2005)

1915 - Anselmo Piccoli, Arjantinli soyut sanatçı

1917 - Henry Ford II, Edsel Ford'un oğlu ve Henry Ford'un torunu iş insanı (ö. 1987)

1925 - Forrest Carter, Amerikalı yazar (ö. 1979)

1927 - John McCarthy, Amerikalı bilgisayar bilimci (ö. 2011)

1928 - Dick York, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1992)

1934

Clive Granger, Galli ekonomist (ö. 2009)

Jan Švankmajer, Çek sürrealist sanatçı, animatör, film direktörü ve yönetmen

1935 - Dorothy Masuka, Kadın caz sanatçısı

1942 - Raymond Floyd, Amerikalı golfçü

1944 - Tony Atkinson, Britanyalı akademisyen ve ekonomist (ö. 2017)

1945 - Kandemir Konduk, Türk oyun yazarı ve senarist

1946 - Gary Duncan, Amerikalı rock müziği gitaristi ve şarkıcısı (ö. 2019)

1949

Tom Watson, Amerikalı golfçü

Daniel Leclercq, Fransız futbolcu ve teknik direktör

1950 - Aleksandar Berček, Sırp aktör

1951 - Judith Ivey, Amerikalı oyuncu ve tiyatro yönetmeni

1953 - Fatih Terim, Türk spor adamı

1954 - Bülent Bilgiç, Türk oyuncu

1956 - Blackie Lawless, Amerikalı müzisyen

1960 - Damon Wayans, Amerikalı komedyen, oyuncu, yazar ve yapımcı

1961 - Uğur Polat, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu

1962 - Shinya Yamanaka, Japon doktor ve araştırmacı

1964 - Mehmet Varol, Türk siyasetçi

1965 - Mustafa Zeki Uğurlu, Türk asker

1966 - Kemalettin Nalcı, Türk siyasetçi

1968

Natacha Amal, Belçikalı oyuncusu

Gavin Smith, Kanadalı profesyonel poker oyuncusu

1969

Giorgi Margvelaşvili, Gürcü akademisyen ve siyasetçi

Alexander Paul Coe, Galler doğumlu DJ ve prodüktör

1974 - Oğuz Aksaç, Türk halk müziği sanatçısı

1975 - Mark Ronson, İngiliz DJ, gitarist, şarkıcı ve müzik prodüktörü

1976 - Iván Massagué, İspanyol bir aktör

1977 - Lucie Silvas, şarkıcı-şarkı yazarı, besteci ve piyanist

1978

Takao Yamauchi, Japon eski futbolcu

Danijel Ljuboja, Sırp eski futbolcu

1979 - Ankaralı Yasemin, Türk şarkıcı

1980 - Max Greenfield, Amerikalı oyuncu

1981

Beyoncé, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu

Lacey Mosley, Amerikalı şarkıcı

1982 - Whitney Cummings, Amerikalı stand-up komedyeni, oyuncu, film yapımcısı ve podcast yayıncısı

1983 - Andrew McCollum, Facebook'un kurucu ortağı ve melek yatırımcı

1984 - Camila Bordonaba, Arjantinli oyuncu ve model

1985 - Raúl Albiol, İspanyol defans oyuncusu

1986

Aaron Hunt, Alman eski futbolcu

Ayumi Kaihori, Japon milli futbolcu

Jaclyn Hales, Amerikalı oyuncu

Xavier Woods, Amerikan profesyonel güreşçi

1987 - Wesley Blake, Amerikalı profesyonel güreşçi

1988

Bilal Göregen, Türk sokak müzisyeni ve "Ievan polkka" yorumuyla ünlenen internet fenomeni

JJ Hickson, Amerikalı profesyonel basketbolcu

1989 - Barry Douglas, İskoç futbolcu

1990

Olha Harlan, Ukraynalı eskrimci

Stefanía Fernández, Venezuelalı model

1991 - Carter Jenkins, Amerikalı oyuncu

1992 - Hanna Schwamborn, Alman oyuncu

1993 - Yannick Carrasco, Belçikalı milli futbolcu

1994 - Senou Coulibaly, Malili futbolcu

1995 - Forrest Molinari, Amerikalı güreşçi

1996 - Mizuki Hayashi, Japon futbolcu

2000 - Jayden Richardson, İngiliz futbolcu

Ölümler

626 - Gaozu, Çin'in Tang Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatoru (d. 566)

1063 - Tuğrul Bey, Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu (d. 990)

1323 - Kegen Han, 5. Yuan Hanedanı ve Çin İmparatoru (d. 1302)

1342 - Anna, 17 Temmuz 1341 tarihinden 4 Eylül 1342 tarihine kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoriçesi

1522 - Kara Mahmut Reis, Türk denizci (d. ?)

1821 - José Miguel Carrera, Güney Amerikalı milli kahraman ve Şilili politikacı (d. 1785)

1836 - Aaron Burr, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 3. başkan yardımcısı (d. 1756)

1907 - Edvard Grieg, Norveçli besteci (d. 1843)

1944 - Erich Fellgiebel, Alman general (Hitler'e karşı yapılan 20 Temmuz suikast girişiminde yer alan) (idam) (d. 1886)

1951 - Louis Adamic, Amerikalı gazeteci ve yazar (d. 1899)

1963 - Robert Schuman, Fransız politikacı (d. 1886)

1965 - Albert Schweitzer, Fransız tıp doktoru, teolog, filozof, müzisyen ve Nobel Barış Ödülü sahibi d. 1875)

1965 - Mahmut Moralı, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (Şehir Tiyatroları sanatçısı) (d. 1902)

1967 - Ali Mümtaz Arolat, Türk şair (d. 1897)

1985 - Cebrail Allaf, Süryani Kadim Cemaati'nin ruhani lideri

1985 - George O'Brien, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1899)

1989 - Georges Simenon, Belçikalı polisiye yazarı (d. 1903)

1990 - Irene Dunne, Amerikalı oyuncu (d. 1898)

1990 - Turan Dursun, Türk yazar ve düşünce adamı (d. 1934)

1991 - Henri de Lubac, Katolik ilahiyatçı (d. 1896)

1993 - Mehmet Sincar, Türk siyasetçi (d. 1953)

1993 - Hervé Villechaize, Fransız oyuncu (d. 1943)

1997 - Aldo Rossi, İtalyan mimar ve tasarımcı (d. 1931)

2003 - Tibor Varga, Macar kemancı (d. 1921)

2006 - Giacinto Facchetti, İtalyan futbolcu (d. 1942)

2006 - Steve Irwin, Avusturyalı belgeselci (d. 1962)

2011 - Mino Martinazzoli, İtalyan siyasetçi (d. 1931)

2011 - Hakkı Ögelman, Türk gök bilimci ve profesör (d. 1940)

2013 - Ferdinand Biwersi, Eski Alman futbol hakem (d. 1934)

2014 - Gustavo Cerati, Bir şarkıcı, söz yazarı, besteci ve rock müzik yapımcısı (d. 1959)

2014 - Joan Rivers, Amerikalı oyuncu, komedyen, yazar, yapımcı ve sunucu (d. 1933)

2015 - Sylvie Joly, Fransız oyuncu ve komedyen (d. 1934)

2018 - Marijan Beneš, Yugoslav-Bosnalı boksör (d. 1951)

2018 - István Bethlen, Macar ekonomist ve siyasetçi (d. 1946)

2018 - Bill Daily, Amerikalı oyuncu (d. 1927)

2018 - Christopher Lawford, Amerikalı yazar, oyuncu, yapımcı ve siyasi aktivist (d. 1955)

2019 - Abbas Abdulla, Azeri şair (d. 1940)

2019 - Edgardo Andrada, Arjantinli eski futbolcu (d. 1939)

2019 - Roger Etchegaray, Fransız kardinal (d. 1922)

2019 - Kylie Rae Harris, Amerikalı country şarkıcısı, müzisyen ve söz yazarı (d. 1989)

2019 - Tevfik Kış, Türk güreşçi ve antrenör (d. 1934)

2019 - Dan Warner, Amerikalı müzisyen, albüm yapımcısı ve söz yazarı (d. 1970)

2020 - Lloyd Cadena, Filipinli vlogger, radyo kişiliği ve yazar (d. 1993)

2020 - Annie Cordy, Belçikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1928)

2020 - Dmitry Svetushkin, Moldovalı satranç oyuncusu (d. 1980)

2020 - Joe Williams, 1999'da dört ay boyunca Cook Adaları Başbakanı olarak görev yapmış siyasetçi ve doktor (d. 1934)

2022 - Peter Straub, Amerikalı yazar (d. 1943)

Tatiller ve özel günler

Dünya Cinsel Sağlık Günü