Geçmişten günümüze Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonları

Avrupa Futbol Şampiyonası, 1960'tan beri UEFA tarafından 4 yılda bir düzenlenen futbol turnuvasıdır. Orijinal adı Avrupa Uluslar Kupası adıyla kurulmuş olup, 1968 yılında şu anki ismini almıştır. Turnuva ülkelerin üst düzey millî futbol takımları arasında düzenlenir.

Turnuvaya katılım göstermek için ev sahibi ülke dışında kalan takımlar ön eleme oynamak mecburiyetindedir. Avrupa Futbol şampiyonasını kazanan takım ayrıca FIFA Konfederasyonlar Kupasına katılma hakkı elde eder ancak bu turnuvaya katılım göstermek zorunlu değildir.

Günümüze kadar oynanan 17 turnuvayı 10 farklı millî takım kazanmıştır: İspanya dört kez, Almanya üç kez, Fransa ve İtalya 2 kez, SSCB, Çekoslovakya, Hollanda, Danimarka, Yunanistan ve Portekiz birer kez turnuvayı birinci olarak tamamlayan ülkelerdir. 2008 ve 2012 yıllarında düzenlenen turnuvayı kazanma başarısı gösteren İspanya bu turnuvayı üst üste kazanabilen tek takım olma unvanını taşımaktadır.

1960 Avrupa Uluslar Kupası şampiyonu Sovyetler Birliği

1960 Avrupa Uluslar Kupası finali 10 Temmuz 1960'ta ilk Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yapan Fransa'nın başkenti Paris'te Sovyetler Birliği ile Yugoslavya arasında oynanan maçın normal süresi 1-1 tamamlanmış, Sovyetler Birliği, uzatmalarda Viktor Ponedelnik'in attığı golle kazanarak ilk Avrupa şampiyonu olmuştur.

Dragoslav Šekularac ve Bora Kostić liderliğindeki Yugoslavlar, ilk yarıda daha etkili olan taraf oldu. Bu atakların bir sonucu olarak 43. dakikada Milan Galić'in yapılan ortaya vurduğu kafa, Yugoslavya'yı öne geçirdi.

İkinci yarıda, Rus file bekçisi Lev Yaşin'in kritik kurtarışları SSCB'nin maça tutunmasını sağladı. İkinci yarının başında kaleciden dönen topu tamamlayan Slava Metreveli'nin beraberlik golü de Sovyet futbolcuların direncini arttırdı.

Maçın normal süresi 1-1'lik skorla biterken, uzatma dakikalarında Viktor Ponedelnik'in attığı kafa golü, SSCB'nin ilk turnuvada kupaya uzanmasını sağladı.

1964 Avrupa Uluslar Kupası şampiyonu İspanya

1964 Avrupa Uluslar Kupası finali 21 Haziran 1964'te 2. Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yapan İspanya'nın başkenti Madrid'de ev sahibi İspanya ile Sovyetler Birliği arasında oynanan maçta İspanya, Jesús María Pereda ve Marcelino Martínez'in golleriyle maçı 2-1 kazanarak Avrupa şampiyonu olmuştur.

José Villalonga'nın ekibi ve son şampiyon Sovyetler o dönemlerde favori gösterilen kadrolara sahip olsalar da 4 sene önce politik çatışmaların gölgesinde kalıp karşı karşıya gelememişlerdi.

Maça son derece etkili başlayan İspanya, henüz 6. dakika geride kalırken Eduard Mudrik'in Luis Suárez'i kaçırması sonrasında oluşan pozisyonda Jesús Pereda'nın golüyle öne geçti.

Ancak, İspanyolların bu sevinci kısa sürdü. Golden iki dakika sonra Ferran Olivella'nın kendisine yaptığı faul sonrasında frikik atışını kullanan Galimcan Hüseyinov, skora dengeyi getirdi. Bu golün ardından oyun başa baş devam etti.

Sovyet savunma oyuncusu Albert Şesternev Pereda'yı düşürmesine rağmen penaltı çalınmadı ve bu pozisyona İspanyollar tarafından itiraz edildi. Maç boyunca orta sahada bir defansif oyuncuyla oynayan ve hücumda yaratıcılık eksikliği çeken Sovyetler karşısında, Suárez'in yeteneğiyle üstün gelen İspanya, Pereda'nın ortasında bitime altı dakika kala yaptığı kafa vuruşuyla ağları bulan Marcelino ile şampiyonluğu elde etmeyi başardı.

1968 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu İtalya

1968 Avrupa Futbol Şampiyonası finali, 8 ve 10 Haziran 1968'de 3. Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yapan İtalya'nın başkenti Roma'da ev sahibi İtalya ile Yugoslavya arasında oynanan maçlardır. İlk maç 1-1 beraberlikle bittiği için dönemin kuralları gereği ikinci bir maç yapıldı ve bu maçı 2-0 kazanan İtalya, Avrupa şampiyonu oldu.

1972 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Batı Almanya

1972 Avrupa Futbol Şampiyonası finali 18 Haziran 1972'de 4. Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yapan Belçika'nın başkenti Brüksel'de Sovyetler Birliği ile Batı Almanya arasında oynanan maçta Batı Almanya, Gerd Müller ve Herbert Wimmer'in golleriyle maçı 3-0 kazanarak ilk kez Avrupa şampiyonu olmuştur.

1976 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Çekoslovakya

1976 Avrupa Futbol Şampiyonası finali 20 Haziran 1976'da 5. Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yapan Yugoslavya'nın başkenti Belgrad'da Çekoslovakya ile Batı Almanya arasında oynanan maç. Normal süresi ve uzatmaları 2-2 biten maçın ardından penaltı vuruşlarına geçilmiş ve Çekoslovakya penaltı atışlarını 5-3 kazanarak şampiyon olmuştur. Tek penaltı kaçıran oyuncu Batı Alman Uli Hoeneß olmuştur.

1980 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Batı Almanya

1980 Avrupa Futbol Şampiyonası finali 22 Haziran 1980'de 6. Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yapan İtalya'nın başkenti Roma'da Batı Almanya ile Belçika arasında oynanan maçta Batı Almanya, Horst Hrubesch'in 10 ve 88. dakikalarda attığı gollerle maçı 2-1 kazanarak Avrupa'nın en büyüğü oldu.

1984 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Fransa

1984 Avrupa Futbol Şampiyonası finali 27 Haziran 1984'te 7. Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yapan Fransa'nın başkenti Paris'te ev sahibi Fransa ile İspanya arasında oynanan maçta Fransa, 57. dakikada Platini'nin frikik ve 90. dakikada Bruno Bellone'in attığı gollerle 2-0 kazanarak Avrupa'nın en büyüğü oldu.

1988 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Hollanda

1988 Avrupa Futbol Şampiyonası finali 25 Haziran 1988'de 8. Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yapan Almanya'nın Münih şehrinde Sovyetler Birliği ile Hollanda arasında oynandı. Avrupa'nın en büyüğünün belirlendiği maçı Hollanda Gullit ve Van Bastenin attığı gollerle 2-0 kazandı.

1992 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Danimarka

1992 Avrupa Futbol Şampiyonası finali, 26 Haziran 1992'de, 1992 Avrupa Futbol Şampiyonası'nın şampiyonunu belirlemek amacıyla İsveç'in Göteborg şehrindeki Ullevi Stadında Danimarka ile Almanya arasında oynanan futbol maçı. Maça hızlı başlayıp ilk dakikalarda Karl-Heinz Riedle, Stefan Reuter ve Guido Buchwald ile pozisyonlar bulan Almanya, kaleci Peter Schmeichel'ı geçemedi. 19. dakikada John Jensen, 47 milli maç sonra ilk golünü kaydetti ve Danimarka'yı 1-0 öne geçirdi. Bu dakikadan sonra oyunu soğutarak kontrolü ele geçiren Danimarka, Kim Vilfort ile 78. dakikada farkı ikiye çıkardı ve Danimarka şampiyonluğa ulaştı.

1996 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Almanya

1996 Avrupa Futbol Şampiyonası finali 30 Haziran 1996'da 10. Avrupa Futbol Şampiyonası'nın şampiyonunu belirlemek amacıyla oynanan futbol maçı. Final karşılaşması İngiltere'nin başkenti Londra'daki Wembley Stadyumu'nda Çek Cumhuriyeti ile Almanya arasında oynandı. Finalde karşılaşan iki takım arasında oynanan grup maçında Çek Cumhuriyeti, Almanya'ya 2-0 kaybetmişti. 58. dakikada Matthias Sammer'in Karel Poborský'ye faul yapmasının ardından penaltı kazanan Çek Cumhuriyeti, Berger'in golüyle öne geçti. Mehmet Scholl'ün yerine oyuna giren Oliver Bierhoff, 72. dakikada beraberlik golünü kaydetti. 90 dakikası berabere tamamlanan maçta uzatmalara geçildi. 95. dakikada Jürgen Klinsmann'ın asisti ve Bierhoff vuruşuyla gelen altın gol, kupayı Almanya'nın kazandığını ilan etti.

2000 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Fransa

2000 Avrupa Futbol Şampiyonası finali, 2 Temmuz 2000'de 11. Avrupa Futbol Şampiyonası'nın şampiyonunu belirlemek amacıyla oynanan futbol maçı. Hollanda'nın Rotterdam şehrindeki De Kuip Stadı'nda Fransa ile İtalya arasında oynanan maçı İsveçli hakem Anders Frisk yönetti.

İtalya 55. dakikada Marco Delvecchio'nun ayağından bulduğu golle normal sürenin sonuna kadar maçı önde götürdü. Sylvain Wiltord 90+4'e attığı golle maçı İtalya'nın olmak üzere olan maçı uzatmalara götürdü. Fransa uzatmalarda David Trezeguet'nin attığı altın golle ikinci kez kupanın sahibi oldu.

2004 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Yunanistan

2004 Avrupa Futbol Şampiyonası finali, Portekiz ile Yunanistan arasında 4 Temmuz 2004'te Lizbon'daki Işık Stadyumu'nda oynanan ve 2004 Avrupa Futbol Şampiyonasının şampiyonunu belirleyen maç. Grup aşamasında da A Grubu'nda karşılaşan iki takım, turnuvanın açılış maçında da karşılaşmıştı ve o maçı Yunanistan 2-1 kazanmıştı. Buna rağmen turnuvanın ev sahibi olan Portekiz bu maça favori olarak çıkmış ancak Yunanistan Angelos Charisteas'ın 57.dakikada attığı golle maçı 1-0 kazanmış ve büyük bir sürprize imza atarak 2004 Avrupa Futbol Şampiyonasının şampiyonu olmuştur.

2008 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu İspanya

2008 Avrupa Futbol Şampiyonası finali, 29 Haziran 2008 tarihinde Ernst Happel Stadyumu'nda oynandı. İspanya, Almanya'yı Fernando Torres'in 33. dakikada attığı golle 1-0 mağlup ederek kupanın sahibi oldu. Almanya 1996 yılından beri Avrupa Futbol Şampiyonası'nda finale çıkamıyordu. 1996 yılından sonra ilk defa finale çıkma başarısını gösterdi.

Almanya dördüncü Avrupa şampiyonluğunu ararken, takım kaptanı Michael Ballack, sakatlığına rağmen maça ilk onbirde başladı. David Villa sakatlığı nedeniyle sahada yer alamazken, yerine Cesc Fàbregas sahaya çıkan ilk onbire alındı.

38 yaşında bir Avrupa Şampiyonası finalinde sahada yer alan en yaşlı oyuncu olan Jens Lehmann, Andrés Iniesta'nın şutunda harika bir kurtarışa imza attı. Ancak dakikalar 38'i gösterirken, Xavi'nin harika pasında hareketlenen Torres, topun dibine vurdu ve kalecinin üzerinden topu aşırtarak filelerle buluşturmayı başardı.

İspanya mücadelede farkı artırabilecek pozisyonlar yakaladı, fakat Almanlar da pes etmeyip golle sonuçlanmayan birçok pozisyona girdiler. Maçın son anlarında Daniel Güiza'nın pasında Marcos Senna skoru 2-0 yapma şansı yakaladı ancak başarılı olamadı.

2012 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu İspanya

2012 Avrupa Futbol Şampiyonası finali, 1 Temmuz 2012 tarihinde Ukrayna'nın başkenti Kiev'de bulunan Olimpiyat Stadyumu'nda oynanan 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası final maçı. Maç Portekiz'i eleyen İspanya ve Almanya'yı eleyen İtalya arasında oynandı. Bir önceki turnuvanın şampiyonu olan İspanya unvanını korumak, İtalya ise kırk dört yıl aradan sonra tekrar kupaya sahip olmak için mücadele etti. 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası ve 2010 FIFA Dünya Kupası şampiyonu olan İspanya bu maçı da kazanarak arka arkaya üç büyük uluslararası turnuvada şampiyonluğa ulaşan ilk milli takım oldu. Ayrıca bu final şampiyona tarihinde aynı grupta yer alan takımların finalde karşı karşıya geldiği dördüncü şampiyona finalidir. Bu durum daha önce 1988, 1996 ve 2004'te yaşanmıştı.

Finali kazanan takım 2013 FIFA Konfederasyonlar Kupası'na da direkt olarak katılım hakkı elde etmektedir. Ancak İspanya'nın 2010 FIFA Dünya Kupası şampiyonluğu dolayısıyla zaten kupaya direkt katılım hakkı bulunduğundan ötürü İtalya finalist olduğundan dolayı yenildiği halde FIFA Konfederasyonlar Kupası'na direkt olarak katıldı.

2016 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu Portekiz

UEFA Euro 2016 Finali, UEFA'nın millî takımlar düzeyinde dört yılda bir düzenlediği Avrupa Futbol Şampiyonası turnuvasının 15. edisyonu olan Euro 2016'nın final maçıdır. Final maçı 10 Temmuz 2016 tarihinde Paris'te bulunan Fransa Stadyumu'nda oynanmış ve Portekiz ile Fransa'yı karşı karşıya getirmiştir.

Final maçı 75.688 seyirci tarafından takip edildi ve İngiliz hakem Mark Clattenburg tarafından yönetildi. İlk yarının ortalarına doğru Portekizli Cristiano Ronaldo sakatlığından ötürü oyundan alınıp yerine Ricardo Quaresma oyuna dahil oldu. Değişikliğin sonucu olarak Nani hücum bölgesinde tek başına oynamaya başladı. İlk yarı golsüz beraberlikle bitti ve iki takım devre arasında oyuncu değişikliği hakkını kullanmadı. Her iki takımın da skor üretmek için fırsatları olsa da, normal süre 0-0 bitti ve uzatmalara geçildi. Maç golsüz devam ederken ikinci uzatma devresinin bitimine üç dakika kala Raphaël Guerreiro'nun yaklaşık 20 metreden kullandığı serbest vuruş Fransa kalesinin üst direğine çarptı. Bir dakika sonrasında Portekiz, Éder'in attığı golle öne geçti; yaklaşık 20 metre mesafeden çektiği alçak şutta Fransa kalecisi Hugo Lloris'i geçmeyi başardı. İki dakikalık uzatma periyotunun sona ermesiyle hakem bitiş düdüğünü çaldı ve Portekiz rakibini 1-0 mağlup edip tarihindeki ilk büyük turnuva şampiyonluğuna erişti.

2020 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu İtalya

2020 Avrupa Futbol Şampiyonası finali, 11 Temmuz 2021 tarihinde İngiltere'nin Londra şehrinde bulunan Wembley Stadyumu'nda oynanan 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası final maçıdır. Final maçı, 12 Temmuz 2020 tarihinde yapılacaktı, fakat turnuva koronavirüs salgını nedeniyle 2021 yılına ertelendi. Normal süresi 1-1 biten maçı penaltı vuruşları ile 3-2 kazanan İtalya kupanın sahibi olmuştur.

2024 Avrupa Futbol Şampiyonası şampiyonu İspanya

2024 Avrupa Futbol Şampiyonası finali, 14 Temmuz 2024 tarihinde Almanya'nın Berlin şehrinde bulunan Berlin Olimpiyat Stadyumu'nda İspanya ile İngiltere arasında oynanan 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası final maçıdır. Maçı 2-1 kazanan İspanya, 4. kez Avrupa şampiyonu olmuştur.